Τα μπλουζ της Ευρώπης

Άρνε Νταλ είναι το λογοτεχνικό ψευδώνυμο του Σουηδού συγγραφέα, πανεπιστημιακού και δημοσιογράφου Jan Arnald (γεν. 1963), που το χρησιμοποίησε για να υπογράψει τα βιβλία του αστυνομικής λογοτεχνίας - καταφέρνοντας μάλιστα να διατηρήσει κρυφή την ταυτότητά του έως και το έκτο βιβλίο της σειράς με πρωταγωνίστρια την ομάδα "A Gruppen" ή "Ομάδα Άλφα" της Σουηδικής Αστυνομίας. Κριτικός λογοτεχνίας, πανεπιστημιακός και τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας "Dagens Nyheter", ο ίδιος, εμφανίστηκε στα γράμματα μ' ένα μυθιστόρημα εμπνευσμένο από την Καταστροφή της Χίου στην Ελληνική Επανάσταση ("Chiosmassakern", 1990). Ακολούθησε η ποιητική συλλογή "Nalkanden" (1992), η διδακτορική του διατριβή πάνω στον ποιητή Artur Lundkvist, "Genrernas tyranni" (1995), τα βιβλία πεζογραφίας "3 Variationer" (1996) και "Kla i ord" (1997) και τα μυθιστορήματα "Barbarer" (2001), "Maria och Artur" (2006) και "Intimus" (2010). Με τα αστυνομικά μυθιστορήματα, ωστόσο, "Ont blod" ("Κακό αίμα", 1998, ελλ. έκδ. "Μίσος και αίμα") και "Misterioso" (1999), που υπέγραψε ως Άρνε Νταλ, καθιερώθηκε ως ένας από τους ανανεωτές του ευρωπαϊκού νουάρ μυθιστορήματος, επιλέγοντας στη θέση του κυνικού ντετέκτιβ να πρωταγωνιστεί μια κολεκτίβα αστυνομικών στις εξιχνιάσεις και αναδεικνύοντας, με πολιτικό τρόπο, αποσιωπημένες πληγές της σουηδικής και της ευρωπαϊκής κοινωνίας. Η σειρά βιβλίων με πρωταγωνίστρια την "ομάδα Άλφα" περιέλαβε επίσης άλλα οκτώ μυθιστορήματα: "Upp till toppen av berget" (2000, ελλ. έκδ. "Τυχαίο θύμα"), "Europa Blues" (2001, ελλ. έκδ. "Τα μπλουζ της Ευρώπης"), "De storsta vatten" (2002, ελλ. έκδ. "Πρελούδιο θανάτου"), "En midsommarnattsdrom" (2003, ελλ. έκδ. "Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας"), "Dodsmassa" ("Requiem", 2004), "Morkertal" ("Hidden Numbers", 2005), "Efterskalv" ("Aftershock", 2006), "Himmelsoga" ("Eye in the Sky", 2007). Οι πωλήσεις τους έφτασαν διεθνώς σε εκατομμύρια αντίτυπα, χαρίζοντας στον Νταλ αναγνώριση και διακρίσεις (όπως το Deutscher Krimi Preis, δύο φορές, στη Γερμανία, το Palle Rosenkrantz Prisen στη Δανία, το Swedish Crime Writing Award, κ.ά.). Μεταφέρθηκαν δε στη σουηδική τηλεόραση, μεταξύ 2011-12 και 2014-15, σε 10 τηλεταινίες διάρκειας 180' η καθεμία, που προβλήθηκαν και στο BBC. Το 2011 ο Άρνε Νταλ δημιούργησε μια δεύτερη σειρά μυθιστορημάτων όπου πρωταγωνιστεί ένα νέο τμήμα της Europol, η "ομάδα Opcop", που στους κόλπους της περιλαμβάνεται κι ένας Έλληνας: "Viskleken" (2011, ελλ. έκδ. "Κινέζικοι Ψίθυροι", βραβείο Best Swedish Crime Novel Award 2011), "Hela havet stormar" (2012, ελλ. έκδ. "Μουσικές καρέκλες"), "Blindbock" ("Τυφλόμυγα", 2013), "Sista paret ut" ("Έξοδος τελευταίου ζευγαριού", 2014). To 2017 δημιούργησε το πρωταγωνιστικό δίδυμο χαρακτήρων του επιθεωρητή Σαμ Μπέργερ και της μυστικής αστυνομικού Μόλι Μπλουμ, με μια γραφή μεστή, στιβαρή και φιλόδοξη που μοιάζει να προσπαθεί να απεκδυθεί τον μανδύα του αστυνομικού. Το πρώτο βιβλίο της σειράς, "Utmarker" (ελλ. έκδ. "Επτά μείον ένα", 2018), παρέμεινε για πολλές εβδομάδες στην πρώτη θέση των μπεστ σέλερ του περιοδικού "Spiegel". Τα βιβλία του κυκλοφορούν στα ελληνικά από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Ο Γιαν Άρναλντ/Άρνε Νταλ επισκέφθηκε αρκετές φορέα τη χώρα μας για να μιλήσει για τα βιβλία του, στο πλαίσιο του θεσμού της Αθήνας-Παγκόσμιας Πρωτεύουσας Βιβλίου, της Διεθνούς Έκθεσης Βιβλίου Θεσσαλονίκης 2018, κ.ά.