Για ποιον χτυπά η καμπάνα

Ένα ολόκληρο μυθιστόρημα 570 σελίδων για 4 μέρες. Μια ολόκληρη ζωή -και τι ζωή!- σε 4 μέρες. Μετά το «αποχαιρετισμός στα όπλα», ξεκίνησα το συγκεκριμένο μυθιστόρημα με κάποιον σκεπτικισμό. Από τις πρώτες σελίδες ωστόσο κατάλαβα ότι το συγκεκριμένο μυθιστόρημα ουδεμία σχέση θα είχε. Ο ιδεαλισμός, οι ηθικές αξίες, η συντροφικότητα που έρχονται σε τόσο μεγάλη αντίθεση με την παγωμένη αποστασιοποίηση που συνάντησα στο «αποχαιρετισμός στα όπλα» μου άφησε ένα απίστευτα γλυκό συναίσθημα παρά την τραγικότητα του πολέμου. Φταίει το πάθος και το ταπεραμέντο των Ισπανών που διατρέχει όλο το μυθιστόρημα; Φταίει η τόσο έντονη απέχθεια και αποστροφή που προκαλεί ο φασισμός, η αναγκαιότητα και το επείγον της εξάλειψης μιας τέτοιας ιδεολογίας που συνταράσσει βαθιά και τους πλέον αδιάφορους; Φταίει ο Ρόμπερτ Τζόρνταν, που σε αναπόφευκτη σύγκριση με τον Φρέντερικ Χένρι είναι υποδειγματικός; Μετρημένος, τελειομανής, συνειδητοποιημένος και γενναίος, ανοιχτός στα όσα ο πόλεμος και η εμπειρία και η ύπαρξη και η φιλία και ο έρωτας έχουν να του διδάξουν, εκτιμά ειλικρινά τα μικρά πράγματα που γεμίζουν τη ζωή και πορεύεται με ακλόνητη αίσθηση του καθήκοντος και βαθιά πίστη στην νίκη κατά του φασισμού, αποτελώντας αξιοθαύμαστο πρότυπο ενός νέου, φιλοσοφημένου άνδρα έτοιμου να παλέψει για τα ιδανικά του, παρά το κόστος. Ή φταίει άραγε ο ίδιος ο Χέμινγουεϊ; Ωριμότερος ηλικιακά και συγγραφικά, αξιοποιεί την τόσο ορμητική του πρόζα προσπαθώντας να χωρέσει όλο τον κόσμο σε μια μόνο πρόταση, με τρόπο που αυτή τη φορά δεν κουράζει, δεν αποπροσανατολίζει, αλλά προσδίδει ένταση και εισάγει τον αναγνώστη στο τοπίο, στη ζωή των ανταρτών και στον πόλεμο, συνδυάζοντας αριστοτεχνικά τη γαλήνη, την δράση και την περισυλλογή. Μικρή σημασία έχει. Όλα αυτά μαζί, έχουν ως αποτέλεσμα ένα από τα πιο ολοκληρωμένα και περιγραφικά πολεμικά έπη που έχω διαβάσει. Ένα κλασικό αριστούργημα και σημείο αναφοράς για τον Χέμινγουεϊ.

Ένα από τα βιβλία που ευχαριστώ την τύχη μου που το διάβασα. Σίγουρα θα το ξαναδιαβάσω, όπως και άλλα του Χέμινγουέι. Αυτός ο λιτός, πολύ δύσκολος τρόπος του να λέει τεράστια πράγματα, (χωρίς σχεδόν να τα πει), με κέρδισε από την πρώτη σελίδα.