Ηλιακή Eco-νομία

Καλή ερώτηση, για να ξεκινήσουμε από τα βασικά. Τα φωτοβολταϊκά συστήματα έχουν ουσιαστικά την ιδιότητα να μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρική. Άρα, με απλά λόγια, η φωτοβολταϊκή ενέργεια δημιουργείται όταν μετατρέπεται το φως σε ηλεκτρισμό (όταν δηλαδή τα φωτοβολταϊκά απορροφούν φωτόνια και απελευθερώνουν ηλεκτρόνια).

H εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε σπίτι είναι μια από τις πιο αναπτυσσόμενες και υποσχόμενες τεχνολογίες την σύγχρονη εποχή. Τα βασικά οφέλη που φέρνουν τα φωτοβολταϊκά στο σπίτι και τα μικρά ευέλικτα συστήματα παραγωγής ενέργειας σε κατοικίες και κτίρια είναι τα εξής:

1. Μειωμένη ρύπανση αφού δεν έχει ορυκτά καύσιμα και μείωση εκπομπής CO2
2. Εξοικονόμηση κόστους ηλεκτρικού ρεύματος
3. Ανεξάντλητη πηγή ηλιακής ενέργειας
4. Αξιοπιστία και μεγάλη διάρκεια ζωής (έως και 30 χρόνια)
5. Αθόρυβη και ασφαλή λειτουργία
6. Ανεξαρτησία από την τροφοδοσία καυσίμων και το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας για τις απομακρυσμένες περιοχές
7. Αύξηση της αξίας του ακινήτου
8. Δυνατότητα επέκτασης της εγκατάστασης ανάλογα με τις ανάγκες
9. Ελάχιστη συντήρηση
10. Κίνητρα εγκατάστασης με μειωμένο κόστος χάρη σε κρατική επιδότηση για φωτοβολταϊκά στέγης
11. Ανεξαρτησία από διακοπές ρεύματος με αυτόνομα φωτοβολταϊκά και συστήματα μπαταρίας
12. Δεν χρειάζονται χειρισμό κατά τη λειτουργία τους
13. Προσφέρουν απόσβεση επένδυσης μέσα σε λίγα χρόνια

Ένα φωτοβολταϊκό σύστημα αποτελείται από τα πάνελ, μετατροπέα τάσεως (Inverter), βάση στήριξης για σωστή γωνία θέσης, καλώδια και συνδέσεις, συστήματα ελέγχου, σύστημα σύνδεσης στο δίκτυο (Grid Connection) και ίσως μπαταρίες για αποθήκευση ενέργειας.

Το κόστος εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στο σπίτι μπορεί να διαφέρει με βάση πολλούς παράγοντες, όπως το μέγεθος του συστήματος, τις κατασκευαστικές προσαρμογές, την γεωγραφική περιοχή και την ηλιοφάνεια, επιλογές αποθήκευσης π.χ. σύνδεση φωτοβολταϊκών με μπαταρίες. Συνήθως κυμαίνεται από 5.000€ - 25.000€, φυσικά με τις τιμές να αλλάζουν και να επηρεάζονται από τις διεθνείς συγκυρίες και εξελίξεις, αλλά είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι χάρη στις κρατικές επιχορηγήσεις όπως το πρόγραμμα επιδότησης Φωτοβολταϊκά στη Στέγη 2023, μειώνεται σημαντικά το κόστος για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών.

Ο απαιτούμενος χώρος για να εγκαταστήσεις φωτοβολταϊκά πάνελ καθορίζεται πάλι από πολλούς παράγοντες όπως την ισχύ του συστήματος, την κλίση της στέγης, την τοποθεσία άλλων δομικών στοιχείων όπως ηλιακά προϊόντα (ηλιακός θερμοσίφωνας, αεραγωγοί κτλ). Συνήθως η επιφάνεια που χρειάζεται για εγκατάσταση ενός φωτοβολταϊκό πάνελ ενδεικτικά είναι 7-8 τετραγωνικά για κάθε κιλοβάτ. Φυσικά, σε κάθε περίπτωση θα πρέπει κάθε ιδιοκτήτης να συμβουλευτεί έναν επαγγελματία για μάθει με ακρίβεια τον χώρο που χρειάζεται η εγκατάσταση με βάση τα χαρακτηριστικά της κατοικίας του.

Bonus Tip: Συνήθως υπολογίζεται ο χώρος με τον τύπο: Επιφάνεια = (Συνολική ισχύς εξόδου / Απόδοση πάνελ) / (Ηλιακή ακτινοβολία x Απόδοση συστήματος).

Για παράδειγμα, ας υποθέσουμε ότι έχετε ένα φωτοβολταϊκό σύστημα 10 kWp με πάνελ που έχουν απόδοση 22,7% και βρίσκεστε σε μια περιοχή με μέση ηλιακή ακτινοβολία 1.000 W/m². Ας υποθέσουμε επίσης ότι η απόδοση του συστήματός σας είναι 80%.

Χρησιμοποιώντας τον παραπάνω τύπο, μπορούμε να υπολογίσουμε την απαιτούμενη επιφάνεια ως εξής:
Επιφάνεια = (10.000W/0,227)/(1.000 W/m² x 0,80) m² = 55,07 m²

Επομένως, θα χρειαστείτε περίπου 55,07 τμ επιφάνειας για να εγκαταστήσετε ένα Φωτοβολταϊκό Σύστημα 10kWp.

Και σε αυτή την περίπτωση, όπως και στον χώρο και το κόστος, η απάντηση διαφέρει ανάλογα με την πολυπλοκότητα της κατασκευής, το μέγεθος του συστήματος, τις καιρικές συνθήκες, τις δομικές αλλαγές που θα χρειαστούν (π.χ. μετακίνηση ηλιακού θερμοσίφωνα), την εμπειρία του εγκαταστάτη και πολλά ακόμη. Συνήθως μια ενδεικτική εκτίμηση είναι 1-2 ημέρες.

Σίγουρα μπορούν να τοποθετηθούν σε πολλούς τύπους στέγης, ωστόσο υπάρχουν κάποια σημεία προσοχής. Για παράδειγμα αν είναι παλιά η στέγη, με δεδομένο ότι η διάρκεια ζωής φωτοβολταϊκών μπορεί να ακουμπήσει και τα 30 χρόνια, καλό θα ήταν να κάνετε επισκευές πριν την εγκατάσταση. Επίσης θα πρέπει να ελεγχθεί η κλίση της οροφής, τα τετραγωνικά, αλλά και το κατά πόσο μπορεί να αντέξει το βάρος (ενδεικτικά 20-25 κιλά ανά τετραγωνικό μέτρο). Είναι σημαντικό πριν επενδύσετε σε ηλιακή ενέργεια, να εμπιστευτείτε και να συμβουλευτείτε έναν επαγγελματία.

Σε γενικές γραμμές η συντήρηση φωτοβολταϊκών στέγης θεωρείται εύκολη. Ωστόσο για να διασφαλίσεις τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής τους και την μέγιστη αποδοτικότητά τους, χρειάζεται:

1. Να μην εμποδίζει τίποτα την έκθεσή τους στον ήλιο
2. Να καθαρίζονται με βάση τις οδηγίες του κατασκευαστή (π.χ. πλύσιμο των πάνελ με διατήρηση εγγύησης)
3. Να ελέγχονται οι συνδέσεις και τα καλώδια για ενδεχόμενα προβλήματα και αντικατάσταση μερών
4. Να ελέγχεται η αποδοτικότητα του συστήματος για ενδεχόμενα προβλήματα όπως φθορές

Σε κάθε περίπτωση, ο εγκαταστάτης θα σου δώσει τις οδηγίες συντήρησης που χρειάζεσαι.

Η γωνία εγκατάστασης του φωτοβολταϊκού παίζει αρκετά σημαντικό ρόλο στην μέγιστη λειτουργία του συστήματος. Σε κεραμοσκεπή καλό είναι να ακολουθείται η γωνία κλίσης της στέγης. Σε ταράτσα μπορούν να τοποθετηθούν είτε με βάση την κλίση της γεωγραφικής τοποθεσίας (άξονας ήλιου) ή σε επίπεδη θέση, πάντα προς την κατεύθυνση του ήλιου. Φυσικά, είναι πολύ σημαντικό να αποφύγετε τη σκίαση των πάνελ από άλλα κτίρια ή δέντρα.

Αν κάτι πρέπει να γίνει ξεκάθαρο, είναι πως το φωτοβολταϊκό σύστημα θα κάνει απόσβεση μέσα στα πρώτα χρόνια χρήσης. Λαμβάνοντας μάλιστα και υπόψη ότι πρόκειται για μια εγκατάσταση με διάρκεια ζωής έως και 30 χρόνια, τότε αυξητικά δεν μιλάμε για απόσβεση, αλλά για κέρδος. Για παράδειγμα, με βάση ενδεικτικά στοιχεία: ένα σπίτι που έχει φωτοβολταϊκό 10kW χωρίς μπαταρία και μέση ετήσια κατανάλωση 15.000 kWh, θα εξοικονομεί ετησίως περίπου 2.200€ άρα σε περίπου 5 χρόνια κάνει απόσβεση το κόστος και μετά εξοικονομεί ενέργεια της τάξεως 70.000€.

Η ποσότητα ενέργειας που παράγεται εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, αλλά σε γενικές γραμμές στην Ελλάδα κυμαίνεται από 1.100 έως 1.500 kWh/ kW κάθε έτος.

Κάθε κιλοβατώρα εξοικονομεί περίπου 1 κιλό διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα που σημαίνει 1,3 τόνους τον χρόνο. Επιπλέον, μειώνει και τις εκπομπές όπως μικροσωματίδια, οξείδια αζώτου κτλ. μειώνοντας τις σοβαρές επιπτώσεις για το περιβάλλον και το φαινόμενο του θερμοκηπίου.

Υπάρχουν φωτοβολταϊκά πάνελ με διαφορετική ισχύ. Αυτά που συναντάμε συχνότερα είναι:

1. Μικρά Πάνελ: Φωτοβολταϊκά πάνελ 410-455Wp
2. Μεγάλα Πάνελ: Φωτοβολταϊκά πάνελ 500-660Wp

Ναι υπάρχουν διαφορές στην εγκατάσταση σε οικιακές στέγες και χωράφια. Τα οικιακά συνήθως είναι μικρότερα σε μέγεθος και έχουν λιγότερη ισχύ σε σχέση με τα εμπορικά και γεωργικά, καθώς καλούνται να καλύψουν λιγότερες ανάγκες.

Το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» είναι το νέο πρόγραμμα που έχει ξεκινήσει από τον Μάρτιο του 2023 και δίνει επιχορήγηση σε ιδιοκτήτες και αγρότες για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών. Ουσιαστικά είναι επιδότηση για φωτοβολταικα σε χωραφι και νοικοκυριό με στόχο την εξοικονόμηση ενέργειας και την μείωση του κόστους διαβίωσης.

Το πρόγραμμα έληξε το Μάϊο του 2024. Παρόλο αυτά, όλες οι αιτήσεις που έχουν εγκριθεί από το πρόγραμμα μπορούν να εκτελεστούν έως και τον Ιούνιο του 2025.

Για τα νοικοκυριά η επιδότηση ξεκινά από 45% έως 75%, ενώ για τους αγρότες είναι 40% – 60%. Η επιδότηση σε αριθμούς μπορεί να ανέλθεις έως και στα 16.000 ευρώ για νοικοκυριά και 10.000 ευρώ για αγρότες για ένα ολοκληρωμένο σύστημα φωτοβολταϊκού με μπαταρία. Υπάρχει επίσης ειδικό bonus 10% για άτομα με αναπηρία, συζύγους κι εξαρτώμενα μέλη ατόμων με αναπηρία, μονογονεϊκές, τρίτεκνες και πολύτεκνες οικογένειες.

Με τη λήξη του προγράμματος PV stegi ουσιαστικά καταργείται και το καθεστώς net metering για οικιακά φωτοβολταϊκά έως 10.8kWp. Σύντομα (περιμένοντας τη ψήφιση του νόμου) περνάμε στο net billing, όπου εγκαθιστώντας φωτοβολταϊκά συστήματα ισχύος έως 10,8kW αποζημιώνεσαι για την περίσσεια ενέργειας με προσυμφωνημένη αποζημίωση. Αυτό το ποσό θα περνάει απευθείας ως έκπτωση στον εκκαθαριστικό λογαριασμό ρεύματος. Αυτό σημαίνει πως μπορείς να αποκομίσεις ένα ακόμα οικονομικό όφελος. Αντί για λογιστική αποθήκευση δηλαδή, όπως συμβαίνει με το net metering, στο σύστημα net billing οι επιπλέον kWh που θα παράξουν τα φωτοβολταϊκά σου αποζημιώνονται έναντι ενός προσυμφωνημένου ποσού από τον εκάστοτε πάροχο ενέργειας.