Ο εφευρέτης

“Ο εφευρέτης” του κύριου Αντώνη Ξυραφά είναι ένα μυθιστόρημα εποχής, ατμοσφαιρικό και με δράση, που μας έρχεται τέσσερα χρόνια μετά το επιτυχημένο ντεμπούτο του συγγραφέα. Με αυτό το βιβλίο βρισκόμαστε στο γεμάτο μελωδίες Παρίσι του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα. Εφευρέτης/Ωρολογοποιός αλλά αντιήρωας, ο ξεχωριστός Ζακ Ντιεντονέ στην τότε πόλη/λύχνο της καλλιτεχνίας, της αρχιτεκτονικής και της ωρολογοποιίας, του καταναλωτισμού και του τυχοδιωκτισμού, έχει ένα μαγικό όραμα για το μέλλον και μια θεϊκή αποστολή, όπως εξάλλου μαρτυρά και το όνομά του. Ο εφευρέτης – Αντώνης Ξυραφάς Βλέπει προς το «θείον» μακριά από κάθε φθαρτή πραγματικότητα, πέρα από τη σήψη του χρόνου. Τείνει προς τη θεϊκή ταυτότητα κι αναζητεί την αιώνια τελείωσή του πέρα από τις ανθρώπινες συνθήκες. Έτσι οδηγείται στην απαξίωση της ανθρώπινης ζωής, αδιαφορώντας για όλο το σύμπαν, βυθισμένος στο δικό του καλειδοσκόπιο από νότες και ήχους, σαν ηδονιστικός αλλά και υπαρξιακός θηρευτής. Κι εδώ, ας μου επιτραπεί να θίξω κάποια κοινά του στοιχεία με τον σκοτεινό Ζαν-Μπατίστ Γκρενούιγ, από Το άρωμα του Patrick Süskind. Ήταν μια αληθινή ηδονή να προσπαθεί να ακούσει το παραμικρό μέσα στην ησυχία, να καθαρίζει από κάθε τι μέσα του, να γίνεται ξανά σαν ένα άγραφο χαρτί που κάτι προσδοκούσε να το γεμίσει. Είχε ανακαλύψει τον δικό του Θεό και τον είχε κλείσει βαθιά μέσα του, ώσπου στο τέλος να πιστέψει ότι ήταν εκείνος. Η τέχνη της κατασκευής ρολογιών ανακατασκευάζεται στο ανάγνωσμα μέσα από τη μουσική τέχνη και τη δημιουργία. Ο εφευρέτης μας χρησιμοποιεί λοιπόν τους καλλιτέχνες σαν ενδιάμεσο μεταξύ του ίδιου και όλου του κόσμου, στην προσπάθειά του να άρει τον όποιο παροδικό/φθαρτό περιορισμό της ύλης και να αποκωδικοποιήσει κάθε οφειλή στο πεπρωμένο. Να ανακαλύψει θεμελιώδη ζητήματα της ύπαρξης μέσω από τα ήθη που παραμένουν διαχρονικά. …ο άνθρωπος είναι το μόνο αγρίμι που δεν έχει εξαιτίας της ευφυΐας του πού να κρυφτεί, παρά μόνο μέσα στον εαυτό του τον ίδιο. Πόσο ασήμαντος είναι ο άνθρωπος μέσα στο αχανές σύμπαν; Πώς προσεγγίζεται η συμπαντική αρμονία; Πρόκειται για ένα μυθιστόρημα αστυνομικών μηχανισμών, φιλοσοφικού υπόβαθρου, ιδιαίτερης φαντασίας, γεμάτο εικόνες και μουσικές. Ποια όμως είναι η συμπαντική πλευρά της μουσικής; Μήπως ένα κοντσέρτο φωτονίων; Ή μήπως ένα τμήμα του φάσματος του φωτός; Η τριτοπρόσωπη γραφή του συγγραφέα είναι σίγουρα ένας δημιουργικός, εξωτερικός παρατηρητής που παράγει έργο μέσα στην τέχνη. Η καλά δομημένη πλοκή οδηγεί βήμα-βήμα τον πρωταγωνιστή στο επιθυμητό του αποτέλεσμα, την αυτογνωσία και την πραγμάτωση του εαυτού του. Ο λόγος του ρέει με ζωντάνια. Ιδιαιτέρως μεστή γλώσσα και αριστοτεχνική απόδοση του συναισθηματικού κόσμου των χαρακτήρων σε ένα ολίγον δύσκολο ανάγνωσμα τεχνών και ρομαντισμού. Έδειχνε τώρα πια εμπιστοσύνη στις δυνάμεις του γιατί του δινόταν η ευκαιρία να αγγίξει την αιωνιότητα και ένιωθε σα να σάλπιζε στα αυτιά του το κάλεσμά της μια πρωτόγνωρη ελευθερία. Ο Ζακ φοβάται να αφεθεί και να βιώσει τη δυστυχία. Δεν την επιθυμεί. Σκοπεύει να γνωρίσει τη φύση και την αλήθεια σε όλη τους τη δύναμη, να ταυτιστεί με την πρωταρχική ουσία των πραγμάτων σε μια ιδανική εναρμόνιση. Σε μια ιδανική και αδιάλειπτη ενότητα ανθρώπου και φύσης, μια αγιότητα, μια τέλεια αγνότητα. Βυθίζεται βαθιά στα μυστήρια της Δημιουργίας για να επιτύχει τον σκοπό του. Έχοντας ζήσει το παράλογο, τον πόνο και τα βάσανα, απορρίπτει τη θνητότητα. Παρουσιάζεται αμείλικτος, επειδή θέλει να βρεθεί πάνω από τη ζωή και τους ανθρώπους. Θέλει να υπερτερεί με έσχατη παντοδυναμία έναντι της ανθρώπινης κατωτερότητας. Σαν να αιωρείται ανάμεσα στην ουσία των πραγμάτων και τη φαινομενικότητα των ονείρων, με μια συνειδητή και υπέρογκη περιφρόνηση απέναντι στη ματαιοδοξία του ανθρώπινου γένους. Οραματίζεται ως ιδιοφυΐα να σπάσει μια σφραγίδα της φύσης, αλλά στο τέλος ανακαλύπτει ότι το πολύ βαθύ μυστικό που ανακάλυψε δεν έχει καμιά ουσιώδη σημασία για τα ανθρώπινα πράγματα, ότι το σύμπαν παραμένει για αυτόν ακόμα ξένο, καθώς το ίδιο θαυμαστό μουσικό όργανο με το οποίο προσδοκούσε να απελευθερωθεί από τα δεσμά της γήινης, πεπερασμένης φύσης του, διαψεύδει τις προσδοκίες του… Ένας βασιλιάς που ζούσε δίχως να ζητά και δίχως να του ζητάνε τίποτα, αιώνια αυτάρκης μέσα στον αιώνια στροβιλιζόμενο κόσμο του θαμπά χρυσού ονείρου του. Θνητότητα και Αιωνιότητα/Θεότητα. Ποια τα όριά τους; Πόσο σημαντικά είναι τα υλικά ή τα πνευματικά αγαθά για να κερδίσεις έδαφος στην αέναη αυτή αναμέτρηση; Ο χρόνος εδώ μοιάζει να εμπνέει και να εξευγενίζεται μέσα από τη μουσική της έκφρασης και τη μετάπλαση. Στο σύμπαν αναλυτικής μνήμης του Εφευρέτη, κάθε ιδιότητα του χρόνου έχει χαθεί και η πραγματικότητα μοιάζει πιο αβέβαια από ποτέ. Έρωτας, μυθολογία, θυσίες, αποκλεισμός, τάξη, πνευματικότητα σ’ ένα γαϊτανάκι ρεαλισμού, υπαρξιακής αγωνίας, νόησης, πίστης, έρευνας, αφοσίωσης και ιδεών. Στη χαμένη μοναξιά του αχανούς μια αναζήτηση ανώτερης ζωής. Μια βιογραφία φανταστική, δοσμένη με την μαγεία των παριζιάνικων βουλεβάρτων, με φόντο το Παρίσι που ανακάλυψε ο Μονέ, την απαστράπτουσα πολιτεία με την πολλή μοναξιά και το ολομόναχο στάχυ της ανθρώπινης ύπαρξης, έγραψαν για το βιβλίο.