Εράν- Βυζαντινά αμαρτήματα

Το βιβλίο αυτό πραγματικά με ταξίδεψε! Είναι η πρώτη φορά που διάβασα Καλπούζο και πιστεύω οτι έχει να προσφέρει πολλά στο χώρο της συγγραφής. Είναι απίστευτο το πόσο παραστατικά αφηγείται την εποχή αυτή, σαν να έζησε και ο ίδιος κάποτε εκεί! Φαίνεται οτι κάνει μεγάλη έρευνα σε ιστορικά βιβλία και εκεί ψάχνει μέχρι και την παραμικρή λεπτομέρεια που θα τον βοηθήσει στο έργο του. Αυτό είναι κάτι που θαυμάζω! Το βιβλίο φαίνεται μεγάλο αλλα η ιστορία σε τραβάει απίστευτα. Το θεωρώ δύσκολο βιβλίο με την έννοια ότι εμπεριέχει αρκετά ιστορικά γεγονότα και όχι έναν χαλαρό τρόπο γραφής απο τη μεριά του Καλπούζου, οπότε δεν θα το πρότεινα σε κάποιον νέο αναγνώστη.

"Στο φως στοχεύουμε όλοι.Όμως σε ποιο φως; Σ' εκείνο που ξεγελά τα μάτια μας ή σ' εκείνο που υψώνει την ψυχή μας;" "ἐρᾶν Βυζαντινά αμαρτήματα" Το νέο μυθιστόρημα του κυρίου Καλπούζου γεννά φως και υψώνει την ψυχή μας!! Η επιλογή και ο τρόπος γραφής του τίτλου ξαφνιάζει και μαγνητίζει το βλέμμα! "Εκ του οράν το εράν" είπε ο Φιλόστρατος και σημαίνει, από αυτά που βλέπουμε δημιουργείται ο έρωτας. Από το να βλέπεις το να ερωτεύεσαι, από αυτό που βλέπεις ερωτεύεσαι!!! Ένα ιστορικό μυθιστόρημα που αγγίζει, διαφωτίζει, συγκινεί και γοητεύει με μια αξεπέραστη δύναμη γραφής. Ο έρωτας παρόν σε διαφορετικές μορφές, παράφορος απέναντι σε ένα πρόσωπο,ταπεινός απέναντι στον Θεό, ισχυρός απέναντι στο χρέος... ωσότου φτάνει στο ἐρᾶν διά του οράν της ψυχής! Όλο το αφήγημα διαπερνάται από αυτή την ανυπέρβλητη δύναμη του έρωτα που μετουσιώνει αξίες και ηθικές. Αρμονικό το ταίριασμα της γλώσσας που χρησιμοποιεί ο συγγραφέας, των χαρακτήρων, των ιστορικών στοιχείων, της μυθοπλασίας. Η αφήγηση ρέουσα σε κρατά αιχμάλωτο της. Ένα βιβλίο που η πρώτη μου σκέψη τελειώνοντας το ήταν ότι επιδέχεται πολλές αναγνώσεις. Κάθε μυθιστόρημα του συγγραφέα πέρα από την απόλαυση της ανάγνωσης μας μαθαίνει ιστορία. Στα προηγούμενα βιβλία του τα ταξίδια λάμβαναν χώρα στην νεώτερη και σύγχρονη ιστορία, στο συγκεκριμένο μας κάνει μέρος του Βυζαντινού πολιτισμού κατά το δεύτερο μισό του 8ου αιώνα με φόντο την Εικονομαχία. Μια εποχή άγνωστη στο ευρύ κοινό, αμφιλεγόμενη, μυθώδες, θρησκόληπτη, ταραγμένη και σκοτεινή. Η μεγαλύτερη πλειοψηφία των μυθιστορημάτων που αναφέρονται στο Βυζάντιο επικεντρώνεται στην Άλωση,το εράν κάνει την διαφορά. Το μυθιστόρημα διανύει τα χρόνια από το 766 ως το 798 μ.χ και εκτυλίσσεται στην Κωνσταντινούπολη και την Αθήνα, ξεκινώντας επί βασιλείας του εικονομάχου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Ε' (741-775) και στην συνέχεια της Ειρήνης της Αθηναίας (780-802) η οποία το 787 τερματίζει για ένα διάστημα την διαμάχη και αναστηλώνει τις εικόνες. Ο συγγραφέας επιλέγει στο ξεκίνημα του βιβλίου μια πολλή δυνατή σκηνή που μέσα από αυτή ξεδιπλώνει μέρος του χαρακτήρα των δύο εκ των τριών κεντρικών ηρώων, του καλόγερου Υάκινθου και της καλογριάς Λυγινής. 766μ.χ. Πλειάδες μοναχών ωθούνται βάναυσα στον Ιππόδρομο, δεχόμενοι επιθέσεις του δαιμονισμένου όχλου, τους χλευάζουν, τους βρίζουν, τους λοιδορούν, τους αποκαλούν ειδωλολάτρες απειλώντας να τους λιντσάρουν. Εκεί με τυχαία επιλογή, τους παντρεύουν με τη βία με πολιτικό γάμο,και μια από αυτές τις επιλογές είναι ο Υάκινθος με την Λυγινή. Δύο άνθρωποι άγνωστοι μεταξύ τους, με διαφορετικές ανάγκες, με διαφορετική οπτική ζωής βρίσκονται παντρεμένοι χωρίς να το θέλουν, χωρίς κανένα εφόδιο, χωρίς τίποτε κοινό, μακριά από την σιγουριά της μονής τους. Η πορεία τη κοινής ζωής ξεκινάει περίεργα, δύσκολα,με άλλη αντίληψη από τον καθένα...φαντάζει αβέβαιη και τους επιφυλάσσει μεγάλες ανατροπές και επικίνδυνα μονοπάτια στο διάβα της. Τα ονόματα των τριών βασικών ηρώων ιδανικά δοσμένα, συνάδουν με τον χαρακτήρα τους: Η ηλιογέννητη Λυγινή γεμάτη χάρη και ομορφιά. Ο αγνός Υάκινθος ταγμένος στον Θεό. Ο αγγελοπρόσωπος Ροδανός γενναίος, ριψοκίνδυνος και προσηλωμένος σε αυτό που θεωρεί χρέος του. Εκτός αυτών των τριών βασικών ηρώων υπάρχουν πολλοί άλλοι χαρακτήρες που τους πλαισιώνουν... όλοι κινούνται, ντύνονται, φέρονται,διασκεδάζουν, σκέφτονται και πράττουν βάση των ηθικών κανόνων της βυζαντινής εποχής μεταφέροντας τον αναγνώστη εκεί, σε μια ρεαλιστική απεικόνιση της. Κάποιους τους αγαπάς περισσότερο όπως τον καλλιεργημένο δούλο Κιτίν, κάποιους λιγότερο όπως τον απεχθή Λάμπο, όλοι όμως οι ρόλοι ακόμη και ο πιο μικρός προσδίδουν στο κείμενο και καθορίζουν την πορεία του. Ο πατρίκιος Φωκάς, ο διπρόσωπος Δαδόης, ο άρχοντας Βάρδας, ο μοχθηρός Ερμάς, η κοκέτα Πολύμνια, η πονόψυχη Κομιτώ, η θεατρίνα Γοργονία, η σειρήνα Κύνθια, ο μαύρος ευνούχος Αράν, ο παιχνιδιάρης Αρκάδιος που τον μεγάλωσε στο δάσος μια αρκούδα... όλοι έχουν λόγο ύπαρξης και όλοι μαζί απαρτίζουν την μακρινή εποχή που πραγματεύεται και ζωντανεύει ο συγγραφέας με ιδιαίτερο χρώμα και ταυτότητα. Η αναφορά στο Ιερό Στοιχάριο και στην αναζήτηση του περιπλέκει τις ζωές των ηρώων,οι συνωμοσίες πληθαίνουν, οι ίντριγκες περισσεύουν και τα μυστικά γεννάνε δολοφονικά πάθη. Αυτό το θρησκευτικό σύμβολο όπως αναφέρεται «Θα μπορούσε να ανατρέψει αυτοκράτορες και πολιτικές δεκαετιών» Η πλοκή συναρπαστική, η ανάλυση των συναισθημάτων και του χαρακτήρα των ηρώων εξαιρετική ,τους κατανοείς, τους συμπονάς, νιώθεις να αφουγκράζεσαι τις σκέψεις τους και να πορεύεσαι μαζί τους. Πλήρη αναπαράσταση του συλλογικού τρόπου ζωής των παραδόσεων, των συμπεριφορών,με τα ήθη και έθιμα της εποχής, με περιγραφές ουσιαστικές. Οι λέξεις υφαίνονται με γοητευτικό τρόπο, το κείμενο έχει ρυθμό, η ατμόσφαιρα της εποχής εμπλουτισμένη με λέξεις της ντοπιολαλιάς και διάχυτο αυτό το ιδιαίτερο ύφος που χαρακτηρίζει τον κύριο Καλπούζο και προκαλεί έντονη αναγνωστική ευφορία!! Η έρευνα και η μελέτη που απαιτείται για να γραφτεί ένα τέτοιο ιστορικό μυθιστόρημα είναι εμφανή από την πρώτη μέχρι την τελευταία σελίδα!! Αγαπώ τα βιβλία του κυρίου Καλπούζου, θαυμάζω την γραφή του, λατρεύω την θεματολογία τους, με γοητεύει η δύναμη του λόγου του,ο τρόπος επεξεργασίας και απόδοσης της πλοκής και πάντα ανυπομονώ για το επόμενο έργο του. Σε κάθε βιβλίο του αποδεικνύει ότι είναι ένας μυθιστοριογράφος που δεν φοβάται τον κόπο της γραφής. Το Εράν είναι ένα από τα καλύτερα και ποιοτικότερα μυθιστορήματα που έχω διαβάσει από σύγχρονο Έλληνα συγγραφέα... σας το προτείνω ανεπιφύλακτα! Διαβάστε ένα από τα πολλά αποσπάσματα που ξεχώρισα! Όταν λες είμαι γεννήτορας να μην ξεχνάς πως είσαι και γέννημα. Κτίζεσαι και σε κτίζουν. Βυζαίνεις το γάλα της μάνας σου και τον ιδρώτα του πατέρα σου και μαζί τα κουβαλήματα του μυαλού τους και όσα ονομάζονται πάθη, καημοί, ονείρατα, συμπεριφορά, χαρακτήρας και αντίληψη για ότι συμβαίνει και υπάρχει. Παραπλεύρως ζώνεται ο αδερφός, η αδερφή, ο πάππος, η βάβω, οι μακρύτεροι συγγενείς, ο γείτονας, οι φίλοι και καθείς που διασταυρώνεται με την ζωή σου. Κι όλοι, ποτισμένοι κι απ 'τους νόμους της πολιτείας και της θρησκείας, μεταφέρουν στο δισάκι τους σπόρους γενιών και γενιών πρωτύτερων. Τούτοι βλασταίνουν επάνω σου χωρίς να σε ρωτούν και δίχως πάντα να το υποψιάζεσαι. Κι όταν θαρρείς πως κοσκινίζεις τους σπόρους, τον καλό και τον κακό, συνήθως λησμονείς ότι το κόσκινο δεν το έφτιαξες μοναχός σου.

Ήταν το πρώτο βιβλίο του Καλπουζου που έφτασε στα χέρια μου και μπορώ να πω ότι έμεινα κατενθουσιασμένος. Η γλαφυρή γλώσσα,το λεξιλόγιο με στοιχεία από την γλώσσα της Βυζαντινής περιόδου, οι λεπτομερείς περιγραφές του ιστορικού πλαισίου και του κοινωνικού γίγνεσθαι συνδυασμένα με μια πλοκή γεμάτη μυστήριο και αγωνία οδηγούν σε ένα συνολικό εντυπωσιακό αποτέλεσμα...

Στα μέσα του 8ου μ.Χ. αιώνα στην Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, αυτή που πλέον ονομάζουμε Βυζάντιο, μαίνεται η εικονομαχία, ο πόλεμος για τις εικόνες. Ο Λέων Γ’ έχει κηρύξει πόλεμο κατά των εικόνων και των μοναχών που τάσσονται υπέρ τους. Οι πολίτες έχουν μοιραστεί στα δύο, σε αυτούς που μάχονται τις εικόνες, όπως ο αυτοκράτορας και σε αυτούς που τάσσονται υπέρ τους, με το φόβο να τους καταδώσουν και συνήθως κρυφά. Τα μοναστήρια έχουν μοιραστεί και όσα δεν έχουν ασπαστεί τις ιδέες του αυτοκράτορα, κυνηγιούνται, αδειάζουν και καίγονται. Οι μοναχοί και οι μοναχές γίνονται θέαμα στον Ιππόδρομο και παντρεύονται ομαδικά και κατά τύχη, νέοι με γριές και γέροι με νεαρές. Η Λυγινή και ο Υάκινθος είναι από τα ταιριαστά ζευγάρια, μιας και δεν έχουν πολλά χρόνια διαφορά, όμως δεν ήταν δική τους η απόφαση αυτός ο γάμος. Είναι λίγα αυτά που τους ενώνουν και πολλά εκείνα που τους χωρίζουν, όπως τα μυστικά του παρελθόντος. Ο Ροδανός ανήκει σε μια ομάδα πατριωτών της Κωσνταντινούπολης που δρα υπό τις οδηγίες του πατρίκιου Φωκά. Οι Λέοντες, όπως ονομάζονται, αναλαμβάνουν αποστολές εντός και εκτός των τειχών της Πόλης, που σκοπό έχουν να προστατέψουν την πίστη, την αυτοκρατορία αλλά και τον αυτοκράτορα τον ίδιο. Σε μια τέτοια αποστολή ο Ροδανός θα βρεθεί στο σπίτι που διαμένει ο Υάκινθος με τη Λυγινή και οι δρόμοι τους θα δεθούν για πάντα. Πρόκειται για άνθρωπο που βάζει το καθήκον του πιο πάνω από όλα, που εκτιμά όσα του προσφέρονται για δεν πατά τους όρκους του. Όμως πολλά θα συμβούν και όπως λέει και ο τίτλος του βιβλίου, ο έρωτας θα φέρει πολλά αμαρτήματα. Το νέο βιβλίο του Γιάννη Καλπούζου είναι ένα ταξίδι στο χρόνο, σε εποχές που δεν τις γνωρίζουμε καλά, παρά μόνο μέσα από τα βιβλία της ιστορίας στο σχολείο, κι αυτό σε μικρό βαθμό. Η γραφή του αποδίδει όλο το μεγαλείο της Κωνσταντινούπολης εκείνη την εποχή, αλλά και αυτό της Αθήνας. Οι δύο πόλεις είναι οι βασικοί σταθμοί στους οποίους θα βρεθούν οι ήρωες του βιβλίου. Εκεί όπου θα πονέσουν, θα αγαπήσουν, θα κάνουν φίλους και θα προδοθούν. Εκεί όπου θα βρεθούν με την αλήθεια και το ψέμα. Ο κόσμος του Βυζαντίου ήταν γεμάτος ίντριγκες, όπως άλλωστε ήταν και είναι κάθε βασιλική και αυτοκρατορική αυλή ανά τους αιώνες αλλά και σε φανταστικά αναγνώσματα. Αυτό είναι που δίνει το βασικό κορμό της ιστορίας που όμως ενισχύεται από τον έρωτα και τα δυνατά συναισθήματα. Όλος ο παλμός της εποχής μεταφέρεται στον αναγνώστη μέσα από το κείμενο. Από τις περιγραφές των τόπων και των κτηρίων. Από τις γιορτές και τις συναθροίσεις που κάνουν τον αναγνώστη να πιστεύει ότι βρίσκεται κάπου εκεί μέσα και ο ίδιος. Αλλά και από τη λαλιά που δίνει ο συγγραφέας στο κείμενό του. Η αφήγηση γίνεται σε μια γλώσσα που σκοπό έχει να ενισχύσει την αίσθηση του κόσμου του βιβλίου. Ένα κράμα αρχαΐζουσα και καθημερινής γλώσσας, με μεσαιωνικά ιδιώματα, προσδίδουν μια μοναδικότητα στο κείμενο και μια αυθεντικότητα. Δε θα μπορούσε να μιλάει διαφορετικά ένας καλόγερος σαν τον Υάκινθο, ένας άγιος άνθρωπος που έχει αφιερωθεί στο Χριστό. Είναι μεγάλη η συμβολή της γλώσσας αυτής στην όλη εμπειρία της ανάγνωσης. Το «Εράν. Βυζαντινά αμαρτήματα» είναι το πρώτο βιβλίο του Γιάννη Καλπούζου που διαβάζω, καταλαβαίνω όμως γιατί έχει πλέον φανατικούς αναγνώστες. Είναι που θέλει να τους μεταφέρει στην ιστορία που αφηγείται και το καταφέρνει!

Οχι το καλυτερο του