Λοιμός

Στα μέτρα του Κιβωτίου του Αλέξανδρου αλλά σαφώς λιγότερο καφκικο, απεικονίζει με άνδρες γραμμές, χωρίς να κατονομαζει, την ζωή του στρατοπέδου κ της εξορίας. Αποτυπώνει τη βίαε ώμο κ συγκλονιστικο τρόπο καθώς κ την ταυτότητα (την έλλειψη της) μέσα στο ολοκληρωτικό καθεστώς. Για την μεταπολεμική πεζογραφία είναι έργο σταθμός.

Ένα βιβλίο για τη Μακρόνησο, που λειτούργησε από το 1947-55 ως αναμορφωτήριο-κολαστήριο για τους κομμουνιστές. Εκτός από τους ηττημένους του Εμφυλίου στέλνονταν εκεί κι αριστεροί φαντάροι για να εκτίσουν τη θητεία τους και να τιμωρηθούν. Στο βιβλίο, όμως, δεν αναφέρονται ιδεολογίες. Μπορεί να διαβαστεί ως δυστοπία για την εκάστοτε αυταρχική εξουσία. Δεν κατονομάζονται ούτε οι βασανιζόμενοι, ούτε οι βασανιστές. Οι ανώνυμοι ήρωες του βιβλίου ξεχωρίζονται με επίθετα-παρατσούκλια που προκύπτουν απ' την αφήγηση και τις πράξεις τους. Θυμάμαι ακόμα το απόσπασμα για τις μύγες, που είχαμε κάνει στο σχολείο. Οι κρατούμενοι αναγκάζονταν να πληρώνουν για το φαγητό τους με νεκρές μύγες, που αφθονούσαν στο νησί. Είκοσι μύγες, αλλιώς δεν έχει φαΐ. Επίσης, αναγκάζονταν να συμβιώσουν με ποντίκια, τα οποία συχνά έτρωγαν μέρη απ' το σώμα τους. Δεν υπάρχει συγκεκριμένη ασθένεια. Ο τίτλος είναι ευθεία αναφορά στην Πανούκλα του Καμί. Το βιβλίο κυκλοφόρησε εν μέσω χούντας χωρίς ν' αναφέρεται ο εκδότης κι ο λόγος που το άφησε να περάσει η λογοκρισία ήταν εν πολλοίς ένα ευνοϊκό άρθρο που δημοσίευσε στη Βραδυνή ο δεξιός συγγραφέας Αλέξανδρος Κοτζιάς λέγοντας ότι το βιβλίο μιλάει συμβολικά κι αφηρημένα. Η σημερινή, όμως, έκδοση, δεν είναι αντάξια του βιβλίου. Οι ιστορικές Εκδόσεις Κέδρος θα μπορούσαν να δείξουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον για τα πολλά σημαντικά βιβλία, που μας έχουν προσφέρει, με σύγχρονη εκτύπωση, πρόλογο, επίμετρο ακόμα κι εξώφυλλο.