Λολίτα

Λολίτα, φως της ζωής μου, φλόγα των λαγόνων μου. Αμαρτία μου, ψυχή μου. Λο-λί-τα: της γλώσσας η άκρη τρέχει τρεις φορές στον ουρανίσκο, για να χτυπήσει με την τρίτη απαλά πάνω στα δόντια. Λο. Λι. Τα. Ήταν Λο, απλή Λο το πρωινό, τέσσερα πόδια και δέκα ίντσες, ορθή με το ένα της σοσόνι. Ήταν Λόλα φορώντας παντελόνια. Ήταν Ντόλλυ στο σχολείο, Ντολόρες στο ληξιαρχείο. Όμως στη δική μου αγκαλιά ήταν πάντα, κάθε φορά, Λολίτα. Στη «Λολίτα» γονιμοποιείται ο συνδυασμός δύο στοιχείων, από τα οποία το ένα είναι αφηγηματικό ενώ το άλλο έχει αφηγηματική διάσταση. Το πρώτο είναι το σύνθετο θέμα «παιδοφιλία-αιμομιξία-ολέθριο πάθος» και το δεύτερο ο μύθος της «μεταμόρφωσης-χρυσαλλίδας-νύμφης». Αυτός ο συνδυασμός αντιστοιχεί στις δύο ιδιότητες του πρωταγωνιστή: νυμφόληπτος αλλά και λεπιδοπτερολόγος, δηλαδή εραστής της ωραίας μεταβατικής μορφής του κοριτσιού και της πεταλούδας, πριν αυτή ολοκληρωθεί βιολογικά υπηρετώντας το αναπαραγωγικό πρόγραμμα της φύσης. Η μεταμόρφωση σημαίνει μετάβαση από μια ατελή προς μια εντελή εικόνα. Η μεταμόρφωση της Λολίτας ολοκληρώνεται με τη μητρότητα, γι' αυτό παρουσιάζεται να πεθαίνει την ώρα της γέννας, δηλαδή ακριβώς τη στιγμή που αγγίζει την εντελή της εικόνα. Η μεταμόρφωση του Χάμπερτ ολοκληρώνεται ηθικά με τον καθαρτήριο φόνο του σωσία του (δηλαδή εκείνου που διαθέτει τις ίδιες ηθικές ιδιότητες αλλά σε απόλυτο βαθμό), και γι' αυτό πεθαίνει αφού έχει συλληφθεί, έχοντας στο μεταξύ προλάβει να ολοκληρωθεί και αισθητικά με την αφήγησή του. Ακόμη και το θέμα, δηλαδή το νόημα που υπόγεια διαρρέει την πλοκή, μεταμορφώνεται, και από ιστορία αποπλάνησης γίνεται απόδοση της διαδικασίας της καλλιτεχνικής δημιουργίας: η αισθησιακή επιθυμία γίνεται αισθητική απόλαυση και το σεξ υπηρετεί την τέχνη. Στο κλείσιμο του μυθιστορήματος, ο Χάμπερτ ανάγει το πάθος του για το νυμφίδιο σε ύψιστη ποιητική εμπειρία και, με τη συναίρεση της ερωτικής με την ποιητική επιθυμία, το πάθος δείχνει ικανό να αφομοιώσει τις ηθικές του συνέπειες και να γίνει τέχνη. Εδώ ακούγεται η φωνή της επιθυμίας, που δεν αγωνιά για ηθικότητα αλλά για ποίηση, ακούγεται ένας esthete, που φιλοδοξεί να μεταμορφώσει τη ζωή του σε τέχνη. Οσο κι αν φαίνεται αντιφατικό, αυτή η αισθητική μεταμόρφωση, που ενισχύει τον αμοραλισμό της «Λολίτας», είναι συνέπεια του γεγονότος ότι ο συγγραφέας κατορθώνει να ενσωματώσει στη δομή του μυθιστορήματος τους μηχανισμούς της λογοκρισίας και της αυτολογοκρισίας. Αλλά ακόμη και ο αναγνώστης μαγεύεται-μεταμορφώνεται μέσα από τη διαδικασία της συνεχούς μετάβασης από τη ζωή στην τέχνη, από τη λειτουργία του μοτίβου του «διπλού» ανάμεσα στην ερωτική και στην ποιητική επιθυμία, με την απαλλαγή από τη συμβατική ηθικότητα και τη συμπάθειά του στον πάσχοντα νυμφόληπτο αισθητή. Τελικώς, μέσα από αυτές τις μεταμορφώσεις, κατάφερε να μεταμορφωθεί και το ίδιο το μυθιστόρημα και από προκλητική ιστορία έγινε ένα πολύ σημαντικό αφηγηματικό έργο του 20ού αιώνα.

Η μεταφραστή του έργου σε αυτη την έκδοση, εξαιρετική. Άψογη απόδοση αυτου του υπέροχου λογοτεχνικού λογου που κατέχει ο συγγραφέας. Υπηρχαν πολλες λεξεις και εκφρασεις που τις αντιλαμβανομουν για πρωτη φορα. Ωραια ροη των γεγονοτων, κρατωντας αμειωτο το ενδιαφερον (βοηθα και το θεμα φυσικα). Διαπιστωνα αρκετες φορες, προτασεις μεσα στην ροη του λογου οπου δεν υπηρχε ουδεμια συσχετιση με αυτην. Παρολ αυτα τις απολαμβανα, καθως βγαιναν αρκετες σκεψεις. Δεν εχω διαβασει αλλο βιβλιο του συγγραφεα αλλα πραγματικα νοιωθω διαβαζοντας το βιβλιο του αυτο, οτι εδωσε πολυ απο τον εαυτο του και πολλες απο τις "περιφερειακες" σκεψεις του. Το θεμα θα ηθελα να το αφησω ασχολιαστο, επιτηδες, καθως ετσι αντικειμενικα και "δικαια" το ακουμπησε και ο συγγραφεας. .....υπηρξε και η Καθαρσις και αυτο ηταν λυτρωτικο.

Όλοι, μα όλοι, οι χαρακτηρισμοί που συνοδεύουν αυτό το βιβλίο λόγω της θεματικής της ιστορίας του αποτυγχάνουν να συλλάβουν το πραγματικό του μεγαλείο: την πρωτοφανή και ανατρεπτική χρήση της ίδιας της ανθρώπινης γλώσσας όχι μόνο σαν εργαλείο επικοινωνίας, αλλά σαν όργανο συγκρότησης του εαυτού και της θέσης του στον κόσμο, που τίθεται στην υπηρεσία της μυθοπλασίας με τρόπο που ελάχιστοι/ες συγγραφείς έχουν καταφέρει στο παρελθόν. Ενδείκνυται για πολλές αναγνώσεις, εδώ στην πιο πλήρη έκδοσή του στα ελληνικά με πλήθος επεξηγηματικών και ερμηνευτικών σημειώσεων.

Αποτελεί ένα από τα πιο αμφιλεγόμενα βιβλία της κλασικής λογοτεχνίας, γεμάτο εξυπνάδα και εξαιρετική χρήση της γλώσσας. Σε διχάζει, μην ξέροντας αν πρέπει να νιώσεις έντονη λύπη για τους ήρωες ή απέχθεια για τον καταδικασμένο έρωτα των δύο. Διαβάστε το, παρά το αμφιλεγόμενο θέμα του.

Το καλύτερο βιβλίο που έχω διαβάσει. Η λέξη αριστούργημα είναι λίγο. Σκοτεινό και ευρηματικό, παρασέρνει τον αναγνώστη σε δύσβατα μονοπάτια. Δύσκολο βιβλίο, μπορεί εύκολα να ξεγελάσει ορισμένους λόγω της λυρικής γραφής. Πρόκειται όμως για μια τρομακτική, καθόλου ρομαντική, ιστορία. Ανατριχιαστικό και ανατρεπτικό, ήταν τόσο καλογραμμένο που δάκρυσα.